Bir imge, bir işaret, bir jest sembole dönüşebilir ve yığınları peşinden sürükleyebilir. Sembol, ayrık parçaları birbirine yapıştırmaya ve kalabalıklardan topluluk yaratmaya yarayan temsili bir araç. Topluluğa ve üyelerine kimlikliği veren bir işaret olarak, aynı zamanda yığınlara özgü davranışları da tetikleyebilir. Bir sembol, topluluğa dair değerleri temsil edeceği gibi, sürüye özgü davranış biçimlerini de içerebilir. Dolayısıyla sembol, dışladığı ötekilerin makûs tarihini de bünyesinde taşır. Bir sembol olarak gamalı haç Naziler için bir kimlik göstergesidir, oysa ötekiler için aynı işaret toplama kampları, gaz odaları demektir. Bozkurt işareti de birileri için milli kimliğe, milli duygulara, yerli ve milli olana işaret edebilir, oysa ötekiler için aynı işaret linç girişimleri, katliamlar, soykırımlar anlamına gelmektedir. Sembol, bir topluluğu ötekilerden ayıran muğlak bir sınır çizgisidir. Bir barış sembolü, altında kalabalıkları toplayabilir, ama tikel meselelere gelince kalabalığı oluşturan bireyler arasında farklılıklar baş gösterir. O yüzden bir kimlik işareti olarak sembol güvenilir değildir. Sembol, hazır bir kimlik işaretidir; kendinizi ifade ettiğiniz bir jest, sizi hiç de tasvip etmediğiniz bir tarihle ilişkilendirebilir.

∗∗∗

Sembol, birey olabilmenin, bireysel olarak kendini ifade edebilmenin önündeki bir engel olabilir. Sembol, kendilerini ancak bir kitlenin içinde,........

© Birgün