Bugün TÜİK’in 2024’ün son günlerinde yayımladığı üç önemli istatistik üzerinde duracağız.Önce gelir dağılımı verilerinden başlayalım. 2023 yılını referans alan 2024 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması gelir dağılımında hafif bir düzelmeye işaret ediyor. Ne var ki Türkiye’de gelir dağılımının çok bozuk olduğu, AKP döneminde giderek bozulduğu gerçeği, yani “büyük resim” değişmiyor. Örneğin 9 yıl öncesine göre en zengin yüzde 20’nin toplam gelirden aldığı pay yüzde 46,5’ten yüzde 48,1’e yükselmiş. Buna karşın ortada yer alan 3 yüzde yirmilik dilimin de pastadaki payı belirgin biçimde gerilemiş. 2’nci dilim yüzde 10,7’den yüzde 10,4’e; 3’üncü dilim yüzde 15,2’den yüzde 14,6’ya; 4’üncü dilim ise yüzde 21,5’ten yüzde 20,7’ye düşmüş. En alt dilimde ise yüzde 6,1’den yüzde 6,3’e küçük bir düzelme meydana gelmiş.

Yüzde 5’lik dilimlere bakınca ise en yüksek yüzde 5’in gelirin yüzde 23,1’ini, buna karşın en düşük yüzde 5’in gelirin yüzde 1’ini kazandığını, arada 23 kattan fazla bir uçurum bulunduğunu görüyoruz. Gelir dağılımı ölçümünde çok yakından izlenen Gini katsayısı sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça ise bozulmayı ifade eder. Bu katsayı 2014’te 0,397 iken, bugün 0,413’e ulaşmış. Yine en zengin yüzde 20 en yoksul yüzde 20’nin 2014’te yüzde 7,6 katını kazanırken bu oran 2023’te yüzde 7,7’ye çıkmış. En zengin yüzde 10 en yoksul yüzde 10’un 13,3 katı kazanırken bu oran aynı düzeyde kalmış.

Peki 2023 yılında gelir dağılımında marjinal de olsa bir iyileşme nasıl sağlandı? Çünkü, hatırlayalım 2023 seçim yılıydı. Başta asgari ücret olmak üzere ücretler göreceli olarak tatminkâr artırıldı. Seçim bitene kadar ÖTV-KDV zamları ertelendi. “Yönetilen yönlendirilen” fiyatlar denen doğalgaz, elektrik, su, köprü-yol geçiş ücretleri seçim bitene kadar yavaş fiyatlandı. Kredi kartı veya tüketici kredisi ile düşük faiz koşullarında elverişli şartlarda borçlanmak olanaklıydı. Başka etmenler bir yana, bu yanıltıcı koşulların yarattığı “narkoz etkisi” ile Erdoğan seçimleri kazandı. O günden bu yana uygulanan kemer sıkma programının gelir dağılımını daha da bozduğunu kestirmek zor değil.........

© Birgün