Geçtiğimiz hafta ekonomi Mehmet Şimşek’in istifa ettiği söylentileriyle çalkalandı. Hatta asıl fırtınanın pazartesi günü kopacağı iddiaları servis edildi. Ancak böyle bir durum ortaya çıkmadı, aksine finansal piyasalarda bir toparlanma gözlendi. Bu istifa iddiasının sol, muhalif çevrelerle bir ilintisinin olmamasına karşın, sert mesajların havada uçuşması iktidar içi bir hesaplaşma izlenimi veriyor.

İsterseniz işin dedikodu kısmını bir yana bırakıp, bir ekonominin böyle mesnetsiz haberlere karşısında neden bu denli kırılgan hale geldiğini adım adım irdeleyelim:

Birincisi, 2018’de başkanlık sistemine geçildikten sonra tüm yetkiler tek bir kişinin inisiyatifine terkedildi. Kolay kolay yerinden oynatılamayacağı düşünülen damat Berat Albayrak bile bir sosyal medya paylaşımıyla kayıplara karıştı. Ardından, finansal piyasaların nabzını iyi tutan Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal sınırlı bir faiz artırımına gitti diye bir anda görevinden alındı. Erdoğan’ın şöyle veya böyle galip çıktığı 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimi sırasındaki Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin akıbeti de farklı olmadı. Tüm bu nedenlerle, şu anda ekonominin dümenini elinde tutan Mehmet Şimşek’in de yolun sonuna geldiği senaryolarının her zaman alıcıları bulunabilir. Bu haberler bazı çıkar çevreleri veya AKP içindeki rakipleri tarafından köpürtülebilir.

İkincisi, neoliberal kurguda hükümetler içinde uluslararası finans çevrelerinin teminat kabul ettiği, onların dilinden anlayan, içlerinden gelmiş sembolik bir figür daima bulunur. Bu kişi bazen merkez bankası başkanı, çoğunlukla etiketi ülkeye göre değişen ekonomi veya maliye bakanı olur. Başbakan/cumhurbaşkanı genelde sağdan gelen, “sermaye dostu” bir şahsiyet de olsa, kendini seçen geniş halk kesimlerinin taleplerine tamamen kulağını tıkayamayacağı için, finans kapitalin has elemanı bir sigortaya gerek duyulur. Türkiye ekonomisinde 2001 krizinden sonra IMF destekli kemer sıkma programını tasarlayan ve uygulayan Kemal Derviş böyle bir kredibiliteye sahipti. Bugün de yıllarca Londra’da Amerikan Yatırım Bankası Merrill Lynch’te çalışmış, tahvil ve hisse senedi piyasalarının işleyişini çok yakından bilen Mehmet Şimşek finans sermayesinin gözünün içine baktığı figür. Atanmış bir kişi olduğu için kendini sorumlu hissettiği bir seçmen kitlesi de bulunmuyor. Son Enflasyon Raporu sunumunda Fatih Karahan’ın, “22 Mart ile 2 Ağustos tarihleri arasında, brüt rezervler 26.5 milyar dolar artış gösterirken, net döviz pozisyonumuz 93.1 milyar dolar iyileşti. 2 Ağustos itibarıyla brüt rezerv düzeyimiz 150 milyar doların üzerine çıktı” şeklinde aktardığı yoğun sermaye girişleri bir yönüyle 31 Mart seçimleri öncesi dövize........

© Birgün