Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Aralık 2024 verileri açıklandı. Böylece 2024 yılında SGK’nin ve emeklilerin halini görebildik. SGK yıllık verileri bir yandan sigortalı ve emekli sayısındaki gelişimi ortaya koyarken öte yandan kurumun ve emeklinin mali durumunu da gözler önüne seriyor. SGK 2024 verilerini şöyle özetlemek mümkün: SGK’nin mali durumu gayet iyi, emeklinin hali felaket!

SGK’nin kurumsal mali yapısında iyileşme devam ederken ve SGK’nin “mali açıkları” azalırken emeklinin açıkları giderek büyüyor. Ortalama emekli aylılarının Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) oranı (buna pastadaki pay diyeceğim) yüzde 33’e düştü. Bu oran emekli aylıklarındaki düşüş felaket başlamadan önce (2009’da) yüzde 58 idi. Emekli 15 yıl önce pastadan yüzde 58 pay alırken 2024’te payı yüzde 33’e gerilemiş durumda.

Önce SGK’nin kurumsal mali yapısına bakalım. Bilindiği gibi 2023 yılında yapılan EYT düzenlemesi nedeniyle kurumun mali yapısının bozulduğu. SGK transferlerinin bütçe içindeki payının arttığı, SGK’nin ekonomiye büyük yük olduğu gibi iddialar dolaşıma sokuldu. Bu iddiaları bütçe gerçekleşme verilerinden hareketle ele almış ve 17 Şubat 2025’te BirGün’de yayımlanan “Sosyal güvenlikte yalan rüzgarı!” başlıklı yazımda gerçek dışı olduklarını ortaya koymuştum. Bütçeden SGK’ye yapılan toplam transferlerin beş yıl önce (2019’da) yüzde 19,7 iken 2021, 2022 ve 2023 yıllarında yüzde 13,3 düzeyine gerilediğini ve üstelik EYT yılı olmasına rağmen 2023 ve 2024 yıllarında bütçe transferlerinde oransal bir artış olmadığını resmi verilerle ortaya koymuştum. Şimdi de SGK’nin 2024 yılı verilerinden hareketle SGK’nin durumuna bakalım.

İddia ettikleri gibi “sosyal güvenlik açıkları” artıyor mu? Kurumun mali yapısı kötüye gidiyor mu? SGK verileri tersini söylüyor. SGK verilerine göre 2024 yılında toplam gelirlerin toplam giderleri karşılama oranı yüzde 99,7 olmuş. Bu oran 2002’den bu yana en yüksek düzey. Bu oran 2002’de yüzde 71,5, 2009’da ise yüzde 73,1 imiş! SGK’nin düzenli-kurumsal öngörülebilir giderleri gelirlerini sadece 10,3 milyar TL aşmış. Denecektir ki bunun içinde devlet katkısı var. Evet devlet katkısı 2008’den bu yana hep var ancak gelir gider dengesi ilk kez bu düzeyde gerçekleşiyor.

Öte yandan devlet katkısı hariç prim gelirlerinin emekli aylıkları ve sağlık giderlerini karşılama oranında da ciddi bir iyileşme yaşanmış. Örneğin 2002’de prim gelirlerinin emekli aylığı ve sağlık giderlerini karşılama oranı yüzde 61 iken, bu oran 2009’da 56’ya gerilemiş ancak 2024 yılında yüzde 77 olmuştur. Bu en tartışmasız göstergelerden biridir.

Son olarak SGK’ye yapılan o meşhur bütçe transferlerine bakalım. Gerçekten bütçe transferlerinde ciddi bir oransal artış var mı? EYT düzenlemesi ve emekli sayısı artışı SGK’ye yapılan bütçe transferlerinin oranını artırmış mı? SGK’ye yapılan bütçe transferleri 2024 yılında yüzde 70’lik artışla 1 trilyon 442 milyar TL’ye yükselmiş. Ancak bunun sadece 638 milyarı düzenli devlet katkısından oluşuyor. Geri kalan miktar içinde işverenlere verilen SGK prim destekleri, sosyal güvenliği olmayanların SGK primleri, ek ödemeler, tamamlanan aylıklar için aktarılan kaynak........

© Birgün