28 Aralık 2024’teki Aydınlık yazımda sanat eserleri ve olumsuzluklardan bahsetmiştim. Yeni bir yıl gelse önceden başlayan şeyler bitmiyor, devam ediyor. Bu makale de sanat eserlerinin yasa dışı para alışveriş aracı olarak kullanılmasına yani yine sanat eserleri ve olumsuzluğa yönelik oldu. Bazen gündeme gelen bu konu yeni olmasa da sanatın bir kara para aklama aracı olarak kullanımına dair belirlenmiş teknikleri açıkladım.

Sanat ve kara para ilişkisi 1980’lerden beri bilinmektedir. Buradaki sanat eserlerinden kasıtta en bilineni resim sanatındaki tablolardır. Bu tablolar, kaçakçılar, uyuşturucu kartelleri ve silah tüccarlarının kara para aklama yöntem olmuştur. Zaten yaşa dışı çalışanların her yöntemi kullandığı bilinse de asıl hiç beklenmeyecek resim ve antika koleksiyonerlerinin, iş insanlarının ve siyasetçilerin de sanat eseriyle kara para akladığı ortaya çıkmıştır. Bu konu, siyasetçilerin ve iş insanlarının bir araya geldiği Dünya Ekonomik Forumu’nda da geçmiş yıllarda tartışılmıştır. Yani geliri yüksek olanlar, daha fazla gelir elde etmek ve kolay kazanç olarak gördükleri için, sanat eserlerini kara para aklamada kullanıyorlar.

Bu işlere bulaşmış biri gelip bir sanatçının sergisinden eser satın alıp kara parasını galeriye ve ressama aktarabilmektedir. Bu konuda resimlerin de ötesine geçmiş, alıp satılabilecek her tür sanat eseri boyutuna taşınmıştır. NFT denilen dijital görseller ve müzikte de olduğu gibi, edebiyat eserleri bile kara para aracı olabilir. İnsanların halen takip ettikleri bazı “sosyal medya fenomenleri”nin kara para aklama işi yaptıkları ortaya çıkmışsa da bu işlerin içinde sanatçılar var mı? Henüz ortaya çıkan bir bulgu görünmüyor.

Özellikle yaşamayan ve çok tanınan ressamların eserleri bu kara para işinde öne çıkıyor. Ancak ikinci sınıf sanatçıların bile sanat eserlerine biçtiği çok yüksek değerlerle uyuşturucu baronları, petrolcüler ve çeşitli yağmacıların (kleptokratlar dahil) kirli paralarını temiz veya değiştirilebilir bir varlığa dönüştürmek için hazır oldukları tespit edildiğinden birçok kara para aklama davası görülmektedir.

1989’da OECD bünyesinde kurulan “Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu”nun (FATF) 2023 raporuna göre, sanat piyasası katılımcılarının büyük çoğunluğunun yasadışı faaliyetlerle bir bağlantısı olmadığı, sanat, antika ve diğer........

© Aydınlık