Sanat eserleri, sanat yaratıcılığı ve becerisi olanların duygu ve düşüncelerini ifade etmesi için yaratılır. Kimisi sanat dallarındaki eğitimi ve/veya alt yapısına göre becerisini öne çıkarırken, kimisi de özgün yaratıcılıkla eser ortaya koyar. Bunların yanısıra, sanat topluma mesaj verme araçlarından da biridir. Kısaca, her sanat eseri, farklı niyetlerle ortaya konulur. Sanatçının bireysel deneyimleri, etkilendiği şeyler, inançları, ideolojileri, kültürel çevresi ve alt yapısı, toplumsal olaylar ve estetik anlayışı, sanat eserlerinin yaratılma amacını belirler. 7 Mart itibariyle 150. Yaşına giren Fransız besteci Maurice Ravel’in, onu anlatan Jean Echenoz’nun “Ravel” adlı romanını okurken, bazı eserlerinin yaratılma amaçlarının ilhamıyla bu makaleyi yazdım. Bazı eserlerin yaratılma amaçlarına dair hikayeleri yazılı olarak bilinir, bazılarında ise doğrudan eserden anlaşılır. İşte bu makalede farklı sanat dallarından örneklerle eserlerin niçin yaratıldığından bahsettim. Konuya ilgisi olanlar, sanat eserlerinin yaratılma amaç ve/veya hikayelerini araştırabilir.

Klasik müzik örneğinden başlamışken, Ravel’in iki eserinden bahsedeyim: Onun aslında sipariş bale müziği olarak düşündüğü, önce tepki çeken sonra beğenilen “Bolero” adlı ünlü orkestra eserinin sürekli aynı devam eden ritmik yapısında besteci fabrikalardaki makinelerden ilhan almıştır. Yani eser öncelikle bir sipariştir, amacı bale müziğidir ve bestecinin ilham aldığı unsur gerçek hayattandır. Ravel’in bir diğer sipariş eser örneği de II. Dünya Savaşı’nda sağ kolunu kaybeden piyanist Paul Wittgenstein’ın talebiyle bestelediği “Sol El Piyano Konçertosu”dur. Ravel’in eseri öne çıksa da Wittgenstein için birçok besteci (Rudolf Braun, Benjamin Britten, Paul Hindemith vd.) sol el için eser bestelemiştir. Görüldüğü gibi bu besteler, bir piyaniste yönelik olup sadece sol elle çalmaya yönelik teknik yönü öne........

© Aydınlık