Bugün ülkemizin dört bir yanında UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) ‘Somut Olmayan Kültürel Miras Çizelgesi’nin bir kalemi olan Hıdrellez şenlikleri yapılagelmektedir. 2003 tarihinde UNESCO’nun kabul ettiği ‘Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’ni ülkemiz ise 2006’da kabul etmiştir. Sözleşmeye göre oluşturulan ‘Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri’ vardır.

Hıdrellez, 2017’de Türkiye ve Makedonya ortaklığında çok uluslu dosya olarak ‘İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Çizelgesi’ne kaydettirilmiştir. Bahar Kutlamaları: Hıdrellez; sözlü gelenekler ve anlatımlar, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler, doğa ve evren ile ilgili bilgi ve uygulamalar olmak üzere somut olmayan kültürel mirasın dört alanını kapsamaktadır.

Şenlik Türkiye’de Hıdrellez vb. isimlerle ve ve Makedonya’da Hiderlez vb. isimlerle anılmaktadır.

Hıdrellez, Hıdır (Hızır?) ve İlyas’ın toprağın ve suyun koruyucusu olarak insanlara yardım ettiklerine, yılda bir defa 6 Mayıs’ta bir araya geldiklerine inanılmaktadır. 6 Mayıs günü doğanın uyanışı olarak kabul edilir ve Bahar günü olarak kutlanır. Hıdrellez iki ülkede de çeşitli etkinlikler ve doğanın uyanışı ile ilgili yapılan ritüellerle (Hıdırlık denilen mesire yerlerinde) kutlanmaktadır. Hıdrellez’de doğanın uyanması evreni canlandıran güneşin dünyadaki uzantısı ateşle kutlanır.

Hıdrellez’de İlyas gölgede kalırken Hızır motifi öne çıkmıştır. Hıdrellez Bayramında yapılan gösteriler hep Hızır ile ilgilidir. Neden olarak İslam öncesinde kültleri kutlanan insanüstü varlıkların daha çok Hızır’ın kişiliğinde bütünleşmesi olarak gösterilmektedir.

Bütün bu uygulama ve ritüeller sonraki yılın bolluk, bereket, sağlık, huzur ve mutluluk içinde geçmesi için yapılan dileklere dayanmaktadır. Hıdrellez, doğayla barışık olma ve onlardan yararlanma dileğini yansıtmaktadır. Ateş kültü bereket - bolluk sembolüdür.

Hıdrellez’de bereket, bolluk ve uğura yönelik inanç ve âdetler de mevcuttur. Kimileri şöyledir:

Kapı, pencere, ambar ve yiyecek kaplarının ağzı açık bırakılır. / İçinde para bulunan kaseler gül dalına asılır veya dibine bırakılır. Bu paralar ertesi gün alınarak cüzdanlarda saklanır ve yıl boyunca harcanmaz. / Meyve vermeyen ağaçlar balta ile korkutulur. / Karınca yuvalarından alınan toprak saklanır. Bu toprak para cüzdanlarına da konabilir, evdeki erzaklara da katılabilir. / Evlere yeşil dallar asılır. / Sabah........

© Aydınlık