Ulaştırma ve Altyapı Bakanı’nın 29 Nisan 2025’te yaptığı duyurudan Türkiye’nin “Üç Deniz Girişimi”ne “stratejik ortak” olduğunu öğrendik. Öncelikle, Baltık-Karadeniz-Adriyatik arasında kalan Orta ve Doğu Avrupa coğrafyasında 10 yıl önce kurulmuş olan “Üç Deniz Girişimi”nin ne olduğunu inceleyelim…

Avrupa Birliği’nin Orta ve Doğu coğrafyalarında yer alan, Avusturya, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya, yüz ölçüm olarak AB’nin 1/3’lük kısmını kapsar ve üzerinde 111 milyon insanı barındırır. Bu devletlerden Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya’nın Baltık Denizi’ne; Romanya ve Bulgaristan’ın Karadeniz’e, Hırvatistan ve Slovenya’nın Adriyatik Denizi’ne kıyısı bulunurken; Avusturya, Macaristan ve Slovakya “karaya kilitli”dir, yani “denizden mahrum”durlar. Bu devletlerin ortak özellikleri, Avrupa’nın “jeopolitik anlamda en kısıtlı” ve “ekonomik anlamda en geri kalmış” coğrafyalarından olmalarıdır. Daha somut ifade etmek gerekirse, 11’i eski Demir Perde ülkesi olan bu 12 devlet, kişi başı gayri safi millî hasıla bakımından AB ortalamasının yüzde 78’i düzeyinde kaldığı için Batı Avrupa ile arasındaki gelir eşitsizliği sorununu çözmekte zorlanan bir bölgedir.

Batı Avrupa ülkeleri, karayolları, demiryolları, elektrik hatları, petrol ve doğal gaz boru hatları ile birbirleriyle -mükemmel düzeyde- bağlanmış iken; modern altyapıdan mahrum durumdaki Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri, bu alanlardaki eksikliklerini tamamlamak üzere Batı Avrupa’nın desteğini talep etmektedirler. Oysa, modern altyapı, enerji ve dijital alanlarındaki bu açığı kapatmak için hesaplanan bütçe gereksinimi, 1,15 trilyon avrodur. AB’nin kolektif politikalarının, Orta ve Doğu Avrupa’daki 1,15 trilyon avroluk altyapı, enerji ve dijital alanlardaki yatırım açığını tümüyle kapatmaya yetemeyeceği de apaçık ortadadır.

Avrupa’nın doğusu ile batısındaki farkın yol açtığı memnuniyetsizliği fark eden ve bunu kendi çıkarına kullanmaya karar veren Obama ABD’si, ilk olarak 2014’te devreye girdi. ABD merkezli........

© Aydınlık