“Bolluk Çelişkisi (Paradox of Plenty)” veya “Kaynak Laneti (Resource Curse)” olarak bilinen bilimsel bir teoriden bahsetmek istiyorum. “Kaynak Laneti Teorisi”, petrol, doğal gaz veya maden zengini çoğu ülkenin, sosyoekonomik başarısızlık sarmalının içine düşme nedenlerini açıklamaya çalışır. Başka şekilde ifade etmek gerekirse, “kaynak lanetli” devletlerde, “kaynak zenginliği” ile “uzun vadeli ekonomik büyüme” arasında ters orantı vardır. Bu teoriye göre, petrol, doğal gaz veya maden ihracatına dayalı ekonomik model üzerine inşa edilen ülkeler; sanayi ürünleri, hatta tarım ürünleri ihracatına dayalı ekonomik modeli olan ülkelere kıyasla geri kalırlar. Bu kötü kadere; petrol, doğal gaz ve maden piyasalarındaki sert ve öngörülemez fiyat dalgalanmalarının yol açtığı varsayılır. Hâlbuki, petrol, doğal gaz veya maden zengini ülkelerin kalkınma güçlüğüne düşmelerinin sorumlusu, fiyat dalgalanmaları değil; eldeki avuçtaki tüm sermayeyi yalnızca doğal kaynak sektörüne yatıran, diğer sektörler için ise dışalımı tercih eden ekonomi yönetimleridir. Anlayacağınız, bahsettiğim bu ülkelerde, petrol, doğal gaz veya madencilik sektörlerinin büyümeye etkisi, fiyat dalgalanmalarına bağlı olarak, bazen pozitif bazen negatif, yani belirsizlik içindeyken; ihmal edildiklerinden dışa bağımlılıktan kurtulamayan diğer bütün sektörlerin büyümeye etkisi ise süreklilikle negatif olmaktadır. Emperyalizm, bu ülkelerde, ağırlıklı olarak petrol, doğal gaz ve maden üretimine ve taşınmasına yatırım yaparken; diğer tüm sektörlerin zayıf kalması için, yani kendine bağımlı olması için uğraş verir. Yani, emperyalizm, petrol, doğal gaz ve maden zengini ülkelerin “kaynak laneti” bataklığından kurtulamaması için, elinden gelen her şeyi yapar.

Gelelim petrol, doğal gaz veya maden zengini Türk devletlerine…

Azerbaycan dışsatımının yüzde 92’sini, petrol ve doğal gaz oluşturur; bunun da çoğunu emperyalist Avrupa’ya satar. Azerbaycan dışalımının çoğunu ise, sanayi ürünleri oluşturur. Enerji hammaddesi satıp sanayi ürünleri satın alan Azerbaycan’ın son........

© Aydınlık