Bu önemli haberi medyamız gözden kaçırırken, Batı medyası ise hoşlanmadığı için gözlerden kaçırdı: Çin geçen hafta Hongkong’da Birleşmiş Milletler’in görevlerini anımsatan yeni bir uluslararası örgütün kuruluşuna öncülük etti: Uluslararası Arabuluculuk Örgütü (IOMed)! “Yeni dünya düzeninin müstekbel lideri Çin bununla bir adım daha attı” diye yansıttı olayı Batı medyası küçük harflerle.

30 Mayıs Cuma günü Birleşmiş Milletler’in neredeyse yarısını oluşturan 85 ülkenin temsilcisi ve 20 uluslararası kuruluş Hong Kong’da bir araya geldi. Hatta BM’de toplantıya gözlemci gönderdi. Toplantı sonunda 33 ülke IOMed’in kuruluş anlaşmasını imzaladı. Katılımın güçlülüğü nedeniyle Atlantik’in önde gelen sözcülerinin ağzını bıçak açmıyor.

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi konuşmasında IOMed’in ülkelerarası sorunların barışçı yollardan çözülmesi icin arabuluculuk yapacağını, hem devletlerarası çatışmalarda, hem de devletlerle yabancı yatırımcılar arasındaki uyuşmazlıklarda destek sunacağını açıkladı.

Daha önce uluslararası uyuşmazlıkların barışçıl yollardan çözümüne adanmış hükümetler arası bir hukuk örgütünün bulunmadığına dikkat çeken Wang, IOMed'in devletler arasındaki, devletler ve yabancı yatırımcılar arasındaki uyuşmazlıkların yanı sıra uluslararası ticari uyuşmazlıklarda da gönüllülük esasına dayalı olarak arabuluculuk yapmak üzere tasarlandığını söyledi.

Şu ana kadar bu konulardaki uyuşmazlıkları yargı ya da hakemlik yoluyla çözme görevini, Birleşmiş Milletler’e bağlı Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı ve Daimi Tahkim Mahkemesi üstleniyordu. Wang Yi, Hong Kong’ta kurdukları IOMed’in de bu işleri yapacağını, bu bakımdan BM’in Lahey Uluslararası Adalet Divanı’na eşit değerde olacağını, ancak onlardan farklı olarak devletlerarası sorunlarda da arabuluculuk yapacağını, arabuluculuk bakımından dünyada bir boşluk olduğunu, bu siyasal boşluğu doldurmayı amaçladıklarını ve bunun dünyada bir ilk olduğunu bildirdi.

İran haberi şu başlıkla verdi : “IOMed: Çin'in diplomatik şaheseri küresel barışın yeni bir dönemini başlatıyor.”

Diplomatik dille ‘ilk arabulucu’ diye ifade edilse de, Birleşmiş Milletler’in temel kuruluş amacının devletlerarası çatışmaları önlemek ve bunun için zaten arabuluculuk etmek olduğu biliniyor. Bu nedenle bazı gözlemciler, bu yıl sonunda veya gelecek yıl başında faaliyete geçecek olan IOMed’in BM’e gelecekte alternatif olabilecek bir ön adım olduğunu düşünüyor.

Aslında girişim yeni değil, 2022 yılında 18 ülkeyle başlamış ve üç yıldır çeşitli ülkelerde ön toplantılardan sonra imza aşamasına nihayet gelmişti. Yani ABD’nin Bidencı neocon sözcülerinin iddiasının aksine, Trump’ın yüksek gümrük tarifelerine tepki olarak son üç ayda gelişmemiş, aksine 4 yıl önce daha Biden döneminde planlanmıştı.

Katılımcıların ilk açıklamalarından girişimin Çin’in yanısıra, Afrika ve Güney Yarıküre’nin ortak isteğini yansıttığı anlaşılıyor. IOMed’in kurucu üyelerinden bazıları: Cezayir, Belarus, Kamboçya, Kamerun, Çin, Fildişi Sahili, Cibuti, Ekvator Ginesi, Etiyopya, Papua Yeni Gine, Gabon, Endonezya, Laos, Madagaskar, Pakistan, Sırbistan，Sri Lanka, Sudan, Tayland, Venezuela, Zimbabve… Dost düşman herkesin paylaştığı kanı katılan ülke sayısının hızla artacağı yönünde. Katılımın güçlü olması nedeniyle Atlantik’in önde gelen sözcülerinin ağzını bıçak açmıyor!

Çin resmi ve yarı resmi medyasında, bu girişimle Çin’in dünya barışına verdiği önemin bir kez daha kanıtlandığı; geçmiş yıllarda ABD’nin BM’i kendi istekleri doğrultusunda kullanması ve pasifize etme çabasının, Güney Yer küreyi rahatsız ettiği, IOMed’in işte bu hoşnutsuzluk nedeniyle kurulduğu ve alternatif oluşturacağı vurgulandı :........

© Aydınlık