Kararı kim veriyor, tüketici mi algoritma mı?
Algoritmaların hayatımıza nasıl yön verdiğini ve aslında kararların kime ait olduğunu tartışacağım. Günümüzde çevrimiçi alışverişten sosyal medya etkileşimlerine, haber tüketiminden flört uygulamalarına kadar neredeyse her alanda algoritmaların görünmez ama etkili dokunuşlarını hissediyoruz. Peki gerçekten kararlarımızı biz mi veriyoruz, yoksa algoritmaların gölge oyununa mı kapılmış durumdayız?
Bu sorunun yanıtı hem düşündürücü hem de hayli çarpıcı. 2023 yılında McKinsey & Company tarafından yapılan bir araştırmaya göre, tüketicilerin v’sı çevrimiçi alışverişlerinde algoritma tarafından önerilen ürünleri tercih ettiklerini belirtmiş. Üstelik bu oran, sadece ürün değil, izlenecek dizi, okunacak haber ve hatta tatil rotası seçimlerinde de benzer seviyelerde. Artık “beğenilerimiz” bizim değil, makinenin beğenilerine göre şekilleniyor.
Netflix’in 230 milyondan fazla abonesi var ve her kullanıcıya özel içerik öneriyor. 2024 itibariyle Netflix’in izlenme süresine dayalı algoritması, kullanıcıların toplam izleme zamanının ’ini yönlendiriyor. Yani izlediğimiz dizilerin büyük bir kısmını biz değil, Netflix’in algoritması seçiyor. “Senin için önerilenler” bölümü bir nevi dijital kaderimiz haline gelmiş durumda.
Bu sadece eğlence sektörüyle sınırlı değil. Spotify dinleme alışkanlıklarımıza göre listeler hazırlarken, Amazon önceki alışverişlerimizi analiz ederek “sıradaki ihtiyacımızı” tahmin ediyor. Facebook ve Instagram algoritmaları ise hangi içeriğe ne kadar süre........
© Analiz
