Doğma büyüme Türkiyeli Daron Acemoğlu –çalışma arkadaşlarıyla birlikte– ekonomi dalında Nobel Ödülü’nün sahibi oldu, bildiğiniz gibi. Türkiye, sosyal ve siyasi bütünlüğünü, toplumsal birlikteliğini ve barışını sağlayamamış, ortak bir kimlik üzerinde mutabık kalamamış bir ülke olduğundan, onun bitmeyen kavgaları bu ödüle de yansıdı ve “Acemoğlu Türk mü, Ermeni mi?” tartışması başladı. (Benzer tartışmalar, Aziz Sancar Nobel aldığı zaman “Türk mü, Arap mı, Kürt mü?” şeklinde yaşanmıştı.) ‘Türkiyeli’, bunların hepsini eşit biçimde kapsayacak, kavgayı bitirecek bir tabir ama biz birbirimizle kavga etmeden yapamıyoruz.

Bazı insanların anlamadığı veya anlamak istemediği şu: Türkiyeli olmak, Türk olmaya engel değil. Kendini tarif için “Ben Türk’üm” diyene kimse “Olamazsın” demiyor, dememeli. (Acemoğlu gibi, Türk olmadığı bariz biri “Ben Türk’üm” derse maddeten doğru bulmayız ama “Allah selamet versin” der, geçeriz.) Burada maksat ülke nüfusunun bütününden bahsederken herkesi eşit biçimde kapsayan bir tabir bulmak. ‘Türk’ olmuyor, çünkü ülkedeki herkes Türk değil, bir kâğıda “Herkes Türk’tür” yazıp adına anayasa dediğinizde de herkes Türk olmuyor. Anayasaya “Dünya düzdür” diye yazmakla dünya düz olmaz.

Biz Aziz Sancar’a, Daron Acemoğlu’na Türkiyeli diyelim, onlar kendilerini Türk, Arap, Kürt, Ermeni veya başka bir şey olarak tarif ediyorlarsa o da onların bilecekleri iş, çünkü Türkiyeli olmak bunların hiçbirine engel değil. “Türkiyeli Türk’üm”, “Türkiyeli Kürd’üm”, “Türkiyeli Ermeni’yim” vs. demek çelişkili değil. Hatta bir kimse kendini tarif ederken, istemiyorsa ‘Türkiyeli’ demek zorunda da değil. Doğrudan ve sadece “Türk’üm”, “Kürd’üm”, “Ermeni’yim” vs. de diyebilir. Esas mesele, kimseye Türklüğü tek mümkün seçenek olarak dayatmamak.

Biri bana........

© Agos