Yeni bir eşya aldınız. Ardından başka bir eşya daha aldınız. Ardından başka bir tane daha. Çünkü aldığınız ilk eşya, diğerlerini de değiştirmenize neden oldu.

Eşyanın, başka eşyalarla uyumu problemi.

Giderek bir tüketim sarmalanın içine düşüyorsunuz. Daha çok eşya, daha çok tüketim, daha çok tükenmek demek. Bunun adı, “Diderot Etkisi.”

Kavram, 18. Yüzyılda yaşayan yazar ve filozof Denis Diderot’dan (1713-1784) geliyor. Diderot büyük bir borç batağına düşer. 1765 yılında, Rus İmparatoriçesi Büyük Catherine ona yardım eder. Kütüphanesini önce satın alır ve sonrasında kendisine hediye eder. Ayrıca Diderot’u kütüphaneci olarak işe alır ve 25 yıllık maaşını da peşin verir.

Eline para geçen Diderot, çok istediği kırmızı sabahlığı alır ve böylece satın almalar başlar. Evdeki eşyalar sabahlığa uymaz. Çalışma masasını, halısını ve evindeki her şeyi yeniler. Her yeni aldığı, diğerleri ile uygunsuz olduğu için her şeyi değiştirmeye başlar. Evindeki tüm eşyaları değiştirir ve yeniden borç batağına düşer. Diderot, 1769’da yazdığı “Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık” adlı eserinde yaşadığı durumu şu sözcüklerle anlatır:

“Eski sabahlığımın efendisi iken yeni sabahlığımın kölesi oldum.”

Diderot’nun yaşadığı bu duruma, Antropolog Grant McCraken “Diderot Etkisi” adını verir. Her satın alma kararı, yenisini ortaya çıkarır. Sürekli bir satın alma durumu ortaya çıkar. Bu durum zamanla tüketim........

© Afyon Postası