Bugn Avrupa'da ekillenen asker dnm, ekil olarak klasik militarizme benzemese de, muhtevs itibaryla ondan ayrmaz. Ortaya kan yap, yeni bir militarizasyon eklidir. Bu tahayyl, emir yerine neriyi, bask yerine teviki, zorlama yerine ynlendirmeyi merkeze alr. Michel Foucault'nun governmentality kavramyla ifde ettii gibi, iktidar artk dayatmaz, yn verir. Yasak koymaz, alkanlk in eder. Cezalandrmaz, rz retir.

Salih imek/ Yazar

Bugnn Avrupa's dardan bakldnda skin grnse de, derinlerde giderek hzlanan bir militarizasyon srecine sahne olmaktadr. Ancak bu dnm, ne klasik mnda bir militarizme ne de otoriter rejimlerde grlen zorak seferberliklere benzemektedir. zellikle Avrupa'ya has bu yeni sre, halkn rzasna dayanan, serbest piyasa dzeniyle uyumlu ve liberal deerlerle mcehhez bir ynetim ekli olarak karmza kmaktadr.

Rusya'nn Ukrayna'y igli sadece stratejik bir hamle deil, ayn zamanda Avrupa'nn uzun sredir benimsedii ''silahsz bar'' dncesine duyduu gveni de derinden sarsmtr. Bu gelime, gvenlik endielerini yalnzca asker deil, ayn zamanda ahlak ve deer temelli bir alana tamtr. zgrlk, demokrasi ve insan haklar gibi kavramlarla desteklenen yeni bir liberal militarizm dili ortaya kmtr. Bu dil, Avrupa'da daha evvel nho karlanan asker hazrl yalnzca zorunlu deil, ayn zamanda ahlken doru bir tutum olarak sunarken, onun sorgulanmasn da byk lde zorlatrmaktadr.

Tevik uslyle militarizasyon

Fransz mtefekkr Michel Foucault'nun literatre kazandrd governmentality kavram, iktidarn yalnzca yukardan aaya bir tahakkm eklinde deil, tevik, ynlendirme, norm ins ve davran mhendislii yoluyla da tecell ettiini ortaya koymaktadr. Avrupa'daki militarizasyon sreci de bu minvalde, yalnzca gvenlik temelli bir tepki deil, ayn zamanda sermyenin, zel sektrn ve serbest piyasa dinamiklerinin asker hedeflerle rtt ok katmanl bir ynetim modelinin tezhrdr.

Burada esasen hedeflenen, piyasann tm unsurlaryla askerletirilmesi deil, serbest piyasann devletle el ele militarizasyon srecini geniletmesidir. Devlet, serbestiyet ilkesini dorudan iptl etmeksizin, onu tedric ekilde disipline ederek zel aktrleri silah retimine entegre etmektedir. Airbus, Rheinmetall, Volkswagen Grubu ve Continental AG gibi firmalar artk sadece teknoloji reticisi deil, Avrupa'nn caydrclk stratejilerinin merkez bileenleridir.

Almanya'nn 100 milyar Avro'luk zel savunma fonu ile borlanma uslyle oluturulacak ek savunma btesi, byk lde kamu kurumlar yerine, zel sektrle yaplan uzun vadeli szlemelere ve stratejik AR-GE yatrmlarna ynlendirilmektedir. Dijital harp sistemleri, siber savunma ve drone teknolojileri gibi alanlarda kamu kaynaklar, dorudan tevik paketleri yoluyla irketlere aktarlmakta; bylece piyasa mant ile asker ihtiyalar arasnda srdrlebilir bir kpr kurulmaktadr. Bu tablo, klasik bir sava ekonomisi seferberlii yerine, devletin stratejik hedeflerini ynlendirme ve tevik uslyle iktisd ve sivil alanlara siryet ettirdiini gstermektedir. Zr bugn silah, yalnzca cephede deil; borsada, savunma fuarlarnda ve teknoloji giriimlerinde de mevzilenmektedir

''Brger in uniform'' ve toplumsal militarizasyonun liberal retorii

Federal Almanya'nn asker yaplanmas olan Bundeswehr, II. Cihan Harbi sonrasnda ekillenen anayasal sistem iinde, klasik bir ordudan ziyde, demokrasiye sadkatle bal bir kurum olarak tekl edilmitir. Nazi dneminin Wehrmacht', dorudan Fhrer'e bit eden ve siyas iradenin mutlak kontrolne tb bir aygt niteliindeyken, Bundeswehr mensuplar kendilerini ''Brger in Uniform'' yani ''niformal yurtta'' olarak........

© Açık Görüş