Patani sorunu, basit bir gvenlik meselesinden ziyade, kimlik, zerklik ve siyasi temsil ekseninde ekillenen derin bir krizdir. Ancak dnya gndemi genellikle Orta Dou'daki atmalara veya byk g rekabetine odakland iin bu sorun ou zaman gz ard ediliyor.

Prof. Dr. smail ahin/ Uluslararas Kriz Aratrmalar (USKAM) Bakan

Malezya'nn kuzeyinde, Tayland'n gneyinde, Andaman Denizi ile Gney in Denizi arasnda stratejik bir konumda bulunan ve gemite Patani Sultanl olarak bilinen bu blge, gnmzde Tayland'n Patani, Yala ve Narathiwat illerini kapsamaktadr. Malay kltrne sahip olan Patani, etnik ve dini kimlii nedeniyle Tayland'n geri kalanndan farkl bir yapya sahiptir. iddet, bask, yoksulluk, hukuksuz yarglamalar ve asimilasyon politikalar nedeniyle bir milyondan fazla Patanili Mslman, bata Malezya olmak zere dnyann drt bir tarafna g etmek zorunda kalmtr.

ounluu Malay Mslmanlarndan oluan Patani, Yala ve Narathiwat illeri, yllardr sregelen bir atmann merkezinde yer alyor. Patani sorunu, basit bir gvenlik meselesinden ziyade, kimlik, zerklik ve siyasi temsil ekseninde ekillenen derin bir krizdir. Ancak dnya gndemi genellikle Orta Dou'daki atmalara veya byk g rekabetine odakland iin bu sorun ou zaman gz ard ediliyor. Tayland, kresel siyasette byk glerin dorudan atma alan hline gelmi bir lke deildir ve Patani meselesi, jeopolitik olarak byk devletlerin stratejik karlarn dorudan etkilemedii iin uluslararas ilgi grmekte zorlanmaktadr. Ayrca medyann oda genellikle byk ve dramatik atmalara yneldiinden, dk younluklu olsa da yllardr sregelen Patani krizi glgede kalmaktadr. Ayrca, Tayland hkmetinin uluslararas basky en aza indirmek amacyla sorunu bir i mesele olarak tanmlamas ve diplomatik yollarla gndeme gelmesini engellemesi de bu durumu pekitirmektedir.

Tarihi arka plan: Zorla entegrasyonun sonular

Bir zamanlar bamsz olan Patani Sultanl 1906 ylnda Siyam (Tayland'n nceki ad) tarafndan zorla ilhak edildi.Patani Sultanl'na zerklik verilmedii gibi ilhak neticesinde Mslmanlar bir anda kendi blgelerinde ounluktan aznla dm oldu. O tarihten itibaren Siyam, blgeyi kendi ulusal kimlii iinde eritmeye alan bir politika benimsedi. Bu balamda Malay lehesi olarak bilinen Patani-Malay dili yasakland, slami eitim kurumlar bask altna alnd ve blgeyi Tay kltrne zorla entegre etmeyi amalayan bask politikalar uygulamaya kondu. Ancak bu asimilasyon politikalar, Patani halknn kimlik bilincini glendirmekten baka bir ie yaramad.

Siyam'dan Tayland'a dnen lkede, 1932 ylndan bu yana Meruti Krallk olan ynetim biimi altnda, askeri ynetimler devleti, "ulus, monari ve din" temelinde ekillendirerek, niter ve merkeziyeti bir ulus-devlet anlay zerine ina etmilerdi. "Ulus" ile Tayland ulusu, "Monari" ile Chakri Hanedan ve "Din" ile de Theravada Budizm'i kastediliyordu. Bylece Tayland, milliyetilik, monariye ballk ve Budizm'in toplumsal hayattaki merkezi rol zerine kurulu bir ulusal kimlik ina etmeye yneldi. Bu unsur, sadece bir ynetim anlay deil, ayn zamanda halkn devlete ve ynetici elitlere balln salamann ideolojik temeli haline geldi. Bu srete, Tayland ulusu kavram etnik Tay ounluuna dayanrken, Malay Mslmanlar, in kkenliler ve dier etnik gruplar devletin homojenletirici politikalarna tabi tutuldu. Tay dili zorunlu hale getirildi, eitim sisteminde Budist retiler ne karld ve kraln kutsall fikri anayasal bir doktrin olarak benimsendi. Hkmetler, monarinin meruiyetini koruma adna sk sk skynetim ilan etti, ifade zgrln kstlad ve muhalefeti bastrd. zellikle kraliyet kart sylemleri yasaklayan "lese majeste" yasalar, monarinin dokunulmazln pekitiren en nemli aralardan biri oldu.

zellikle Gney Tayland'da yaayan Malay Mslmanlar, bu politikalarn en fazla etkiledii topluluklardan biri oldu. Patani, Yala ve Narathiwat blgelerinde younlaan Malay Mslmanlar, Tayland'n niter ulus-devlet politikalarna kar kendi kimliklerini ve kltrlerini korumaya alt. Ancak devlet, Malay dilini ve slam dinini resmi olarak tanmad ve blgedeki okullarda........

© Açık Görüş