Trk dnyasnda yzlerce tarihi eser grdm, bunlarn iyileri vard, kt durumda olanlar vard. Ama hibiri beni Babada'dakiler kadar olumsuz etkilemedi. Ali Paa Camii'nin nne geldiimizde bir arkeoloji ekibinin caminin nnde kaz yapmakta olduunu grdk. Ekip bakan pek ok yerde karlalan senaryonun bir rneini bize anlatmaya balad. Gya bu caminin altnda Romen kltrne ait ok nemli bir kilise varm, onun izlerini aryorlarm. Maalesef bu yolla Balkanlarda ne ok eser yklmtr.

Mustafa sen/ Yazar

Geldikti bir zaman Sar Saltuk'la Asya'dan,

Bir bir Diyr- Rma daldk Sakarya'dan

nmzde dev ceviz aalaryla kapl dz bir yol. Mevsim artk sonbahara dnm ama evre ylesine mnbit ki yeillik devam ediyor. Ceviz aalar iin hasat mevsimi ama deiimin getirdii tedirginlikle herkes ylesine kendi derdine dm ki kimse cevizlerle ilgilenmiyor. Ama onlarn bekleyecek halleri yok, olgunlaanlar hafif rzgarlarla birlikte yerlere seriliyor. Yolun zerine denler arabalarn lastikleri altnda ezilince ortaya bembeyaz ceviz ileri kyor. O kadar oklar ki yolun zeri neredeyse birka santim taze ceviz iiyle kapl.

Doksanl yllarda Sovyetler Birlii'nde ortaya kan deiim rzgarlar yalnz bu corafyayla snrl kalmad aksine Balkanlar'da yer yer bir kasrgaya dnerek ortal darmadan etti. Balkan lkeleri deiimin btn sefaletini yayor. Ama bizim iin bir frsat km. Daha nce girilemeyen sosyalist lkelerdeki Trk varln yerinde grmek ve bunlar kayt altna almak iin TRT bir ekip kurarak "Dnden Bugne Balkanlar adl bir belgesel ekimine karar vermi. Bana da bunun danmanln ve metin yazarln teklif ettiler. Balkanlar iin her daim bohamz hazr olduu iin derhal kabul ettim ve yukarda erevesini izdiim yollara dzldk. lk durak Bulgaristan. Orada da ok renkli manzaralara tank olduk ama ben bugn Romanya fasln anlatacam.

Romanya'da nce bize ait nfusun youn yaad Dobruca blgesini gezdik. Yani Kstence ve Mecidiye evresini. Bu benim Romanya'ya ilk seyahatim, o bakmdan daha bir heyecanlym. Sonrasnda Babada'a efsanevi Trk velisi Sar Saltuk trbesinin bulunduu ehre gidiyoruz. Buras Romanya'nn aa Tuna deltasnda kalan bir blge. Bu yzden alabildiine dzlklerden ve son derece verimli topraklardan oluuyor.

Cevizlerin hikayesi

Yol kenarndaki cevizlerin hikayesine gelince, sosyalist lkelerde devlet yollarn kenarna ou meyve aac olmak zere aalar ektirir. Hatta bunlarn hasad ile ilgili brokratik bir mekanizma kurulmu ve bakm, hasat ilemleri yre brokrasisi tarafndan takip edilmitir. Rivayete gre inliler birisine beddua etmek istediklerinde Allah seni gei dneminde yaatsn derlermi. Bizim ekimleri yaptmz 90'l yllar sosyalist sistemin sona erdii ama yerine ne geleceinin tam belli olmad bir ara dnemdi. Her ey o kadar kontrolden kmt ki ne devlet ne de vatanda cevizle ilgilenecek durumda deildi. O yzden Tuna deltasnn verimli topraklarnda krk elli yandaki dev ceviz aalar yolun iki yann kaplam ve olgunlaan cevizlerini yerlere samt.

Byle bir atmosferden geerek Babada'a ulatk. ehir adn, Rumeli'nin evlad- Fatihan yurduna dnmesinde byk hizmetleri geen ve burada trbesi bulunan Sar Saltuk Baba'dan alm. Buras XIV. yzyln balarnda Trkler tarafndan Balkanlarda ilk yurt........

© Açık Görüş