te byle Srbistan'da Stefan olarak domu, sonrasnda Hseyin Seh adyla maceral bir hayat yaam, Osmanl corafyasnda yeni bir trn yaratcs olmu, Trk slam medeniyetine yapt katklarla ismi lmszler arasna yazlm bir garip dem.

Mustafa sen/ Yazar

Bahar Srbistan'n dalarna yine btn grkemiyle taht kurmutu. Nehir kenarlarndaki vadiler bele kadar otla dolmu, yamalardan balayan orman denizleri daha bir coup taan yeillie brnmt. Nisan'dan itibaren bolluk ve bereket saan yamurlar Mays sonuna doru azalm, kylerde yaayan herkes zirai faaliyetlerine balamt. Burada yediden yetmie herkesin yapmas gereken i vard, artk. Yallar ev etrafn derleyip toplamaya, bozulan avlular onarmaya, baheyi sebze ekimine hazrlamaya, buradaki meyve aalarn kontrol edip budamaya balam; evin hanmlar da bahar temizliine, kn bozulan iek tarhlarn gzden geirmeye, bahenin bir kesindeki yazlk ekmek frnn elden geirmeye koyulmulard. Evin erkek ocuklar iin de artk krlara alma vaktiydi. Buralarda evin hayvanlarn meraya gtrmek, kendinden birka ya byk bir akraba ocuunun nezaretinde onlar gdp akam eve getirme zamanyd. te Stefan da bu baharla birlikte aileye byle katkda bulunacakt. Bu sorumluluk isteyen bir i olmakla birlikte elenceliydi de. Arkadalaryla zellikle gttkleri hayvanlar le sonras sulanp dinlenmeye ekildikleri saatlerde kendileri de annelerinin torbalarna koyduklar ekmek, ayran, gibi sade nlerini attrdktan sonra da eitli oyunlar oynarlard. Baharla balayan bu faaliyet Kasm ayna kadar srecek demekti.

Zeki ve merakl bir ocuktu Stefan. Arkadalarnn umurlarnda olmayan eyleri o merak ederdi. Bu konumunu k gnlerinde baz dini bilgiler edinmek zere gittii kyn papaz da fark etmiti. Onun da en ok merak ettii ey, arkadalarnn konumalarndan ok, papazn byklerle yapt sohbetlerdi. Buralarda kendi ky Zlatibor dnda sk sk Uzie adl bir ehirden de sz ediliyordu. Ama onun btn dnyas kendi kynden ve hemen yaknlarndaki anneannesi ve dedesinin kynden ibaretti. Papaz, bykleriyle konuurken zaman zaman stanbul'da oturan byk sultandan sz ediyor ve sk sk dinlerini deitirmeye zorlayan kardinal apkal Katolik askerlerinden kendilerini onun koruduunu ifade ediyor, ha kararak da onun salna ve devletinin devamllna dua ediyordu. Kendisini dinleyen kyller de papazn bu duasna amen diyerek elik ediyorlard.

Son gnlerde ise kadnlar arasnda bir konu sklkla konuulur olmutu. Bu topraklara be alt ylda bir urayp kyn nfusuna gre belli yata ve belli sayda erkek ocuklar alp saraya gtren uygulamann komu kylerde baladn ve yaknda Zlatibor'a urayacaklar konusuydu bu. Anneler korkuyla umut aras bir durumdaydlar. Daha nce bu ekilde alnanlarn aileleriyle uzun sre ilikilerinin kesildii biliniyordu. Yllar sonra baka giysiler ve baka kimlikler iinde geriye dnen az saydaki rnek ise konumlar itibariyle gz kamatrcyd. Oullarnn Srbistan dalarnda koyun ya da domuz oban olmak yerine byle bir hayat yaamalarn arzu ediyorlard. Hele bu gidenlerden Mahmut Paa, Makbul brahim Paa, Sokullu Mehmed Paa gibi dnya lideri olmu isimlerin kendi kanlarn tamas ve yaadklar corafyadan km olmas onlara gurur veriyordu. Bu gidenlerden en alt seviyedeki yenieriler bile alml kyafetleri ile gz kamatrcydlar. Akllar byle dnyordu ama ana yrei baka eyler sylyordu: En azndan uzun sre oullarn gremeyeceklerdi. Bir de kafalarn kurcalayan baka bir ey, oullarnn snnet edilecek olmas. Geri komularndan gnll olarak slam dinini kabul edenler olmutu. Bakldnda deien pek az ey vard. Gene kendi dilleriyle konuuyor, hatta sa Efendimize ve annesi Meryem'e sayg gsteriyorlard. Ama gene de bu konu kafalarn kurcalyordu.

Beklenen gn geldi, bir sabah papaz ve kyn ileri gelenleriyle birlikte stanbul'dan gelen heyet kyn meydannda devirilecek ocuklar toplad. Stefan da aralarndayd. Toplantda bulunan kyllerini tanyordu. O yzden baklarn yeni gelenler zerinde younlatrd. Be kiiydiler. Arkalarnda da atlar yedeklerine alm baka bir gurup vard ama onlar epey uzaktaydlar. Daha uzakta ise gz yal anneler. Stefan ncelikle baklarn ekibin lideri olduu her halinden belli olan kii zerinde younlatrd. Gngrm bir yalyd. Yana uygun bir kyafet tayordu. ncelikle grkemli sar dikkat ekiciydi. Dzgn sakal vakarl grnne katk salyordu. Yerlere kadar uzanan n ak cbbesi papaznkine benziyor ama ondan daha gsterili grnyordu. Belindeki kuak Stefan'n ilgisini ekti. nk kuaktan bazen bir kt ve kalem karyor, bir eyler yazp tekrar oraya yerletiriyordu.

Adam gzlerini teker teker ocuklarn zerinde younlatryor, sonucunda papaza baz sorular sorduktan sonra bir ksmn yanndaki grevlilere teslim ediyor, bir ksmn da evlerine gnderiyordu. Sra Stefan'a gelince ondaki merakl baklarn arkasndaki zekay hemen fark eden adam kimseye bir ey sormadan onu grevliye teslim etti. Birka ocuk iin daha benzer ilemler devam ettikten sonra seilen on ocuk arkada bekleyen atlara bindirilmeye baland.

te o an geride kalan anneler ve atlara bindirilen ocuklar bir vaveyla kopardlar. Ama bu bir ey deitirmedi, babalar anneleri teselli etmeye urarken atllar kyn son tepesini de ap gzden kayboldu.

Stefan sonrasn yle anlatyor: Baka kylerden de seilenlerle bir araya gelip uzun bir yolculuktan sonra Edirne denilen bir ehre geldik. Dikkatimi eken en nemli ey kyden alndmz andan itibaren bize gsterilen itinayd. nce mevsime uygun tek tip elbiseler giydik. Yol boyunca o gne kadar grmediim, tatmadm ama son derece lezzetli yemekler ikram edildi. Edirne'de adna acemiolanlar oca denen bir yere bizi teslim ettiler. Birka gn geince dilimizi de bilen muhtemelen eski bir hemehrimiz sa ellerimizin iaret parman kaldrarak kelime-i ehadet getireceimizi ve bylece Mslman olacamz syledi. Tam ifade edemesek de Ehed en la ilahe illallah ve ehed enne Muhammeden abduhu ve resuluhu cmlesini syledik. Bunun ehadet ederim ki Allah'tan baka Tanr yoktur ve Hz. Muhammed onun kulu ve elisidir demek olduunu sylediler. Ama aramza yaylan bir fsltya gre bu kadar kolay olmayan bir ilemden daha geecekmiiz. Tam gnn bilmesek de adna snnet denen kanl bir ileme tabi tutulacamz syleniyordu. Birka gn sonra bu da oldu. Kendi adma syleyeyim gzmzde byttmz kadar ac vermedi bana. Sonrasnda zel kyafetler giyindik ve birka gn paytak paytak yryerek gnlerimizi geirdik. Unutmadan syleyeyim, bu ilem sonras artk babamz olan yce padiahmzdan bize zel hediyeler gnderilmi, onlar da her birimize verdiler. Ardndan da hepimize yeni bir ad verildii sylendi, benim yeni adm Hseyin'di.

Aramzda dolaan bilgilere gre imdi bir Trk ailenin yanna verilerek orada Trk ve Mslman adetlerini, Trkeyi renecekmiiz. Bu, yanmdan yremden gelen ve bir sredir birbirimize sndmz arkadalarmzdan yeniden ayrlmak demekti. Aka sylemeliyim ki bu bana snnetin verdii acdan daha ar geldi.

Yeniden yollara dzldk, her ulalan ehir veya kasabada baz arkadalarmz ekipten ayrlyor ve gelinen yerde kalyorlard. Biz deniz getik, dalar atk, geldiim yere gre daha cansz akan dere ve aylarn yanndan getik. Sonunda konumalardan Ktahya olduunu rendiim bir ehre ulatk. Bir akam burada konakladktan sonra ertesi sabah bamzdaki yneticimiz beni yanna ard ve yanlarnda kalacam ailenin reisi ile tantrd. Arbal vakur bir adamd tantm kii. Arkadalarmzla mell mahzun bakarak ayrldm yanlarndan. Kaldmz binann nnde gzel iki atn ektii bir araba bekliyordu. Efendimle birlikte arabaya bindik ve hareket edildi. Epeyce sren bir yolculuktan sonra geni kanatlar olan bir kapnn nnde durduk. Arabac yere atlayp kaplar at. Buras geni bir baheye alyordu. Biraz ilerisinde byk bir konak, etrafnda hayvan barnaklar ve baz ziraat aletleri bulunuyordu. Bahenin ilerleyen blmnde tavuk, rdek, kaz gibi kk ba hayvanlar dolayordu. eri girince biz de arabadan indik. Bizi sonradan adna khya denen bir adam ve evin hanm karlad. Efendim khyaya baz eyler syledikten sonra byk hanm gsterip elini pmemi iaret etti. Dediini yaptm, sonra bana dnp Fatma annen dedi. Birlikte ieriye doru yrdk. Konan........

© Açık Görüş