nsan yaamak istedii hayat, neye talib olduunu tercih edebilir, aslnda insanlar setiklerini yaarlar nsan Hasan gibi gayr meru kazanmay, haram, sekler yaamay, menfaatlerinin klesi olmay da Abu gibi hem erdemli bir hayat seebilir hem hatalarndan vazgeip, gnahlarna tevbe edip gndelik akta kendini arndrmay baarabilir; bu sadece bir tercih meselesidir.

Ercan Yldrm/ Yazar

Gnahlarndan, hatalarndan, bilinli ktlklerinden arnmak m yoksa gnaha dmeden, ktlk yapmadan yaamak m insan erdemli ve Mslman klar?

Arnmak, tevbe etmek erri arkada brakp erdemleri oaltarak yaamak slam'n, insanlarn yksek vgsne mazhar olmutur ama zaten faziletli yaayann makamn lebilecek kstas insanlarda ok da bulunmaz.

Abu ve Hasan: ki farkl Mslman-dnya

Adem'in Olu Abu ve Ballk Hasan filmleri bunlarn ikisine de tatmin edici cevaplar verir. Hindistan Mslmanlarndan Abu ve hanm ile klasik bir Anadolu insan Hasan ve hanmnn Hacca gitme niyetleri, Hac iin para toplama abalar, geirdikleri maddi ve manevi sreler Mslmanca yaamayla, sekler yaayp Mslman ritelleriyle arnma abas arasndaki fark da gayet ortaya koyar. ki farkl insan, iki farkl Mslman portresiyle, yaam tarzyla kar karyayz.

Abu ve hanm kendi kk dnyalarnda, helal lokma iin meru abalaryla varolmaya alr, stne bir de "birikim yaparak" akla ve geri dnmemek zere Hacca niyetlenirler. Abu aktr, Yaradan'a, Hz. Peygamber'e aktr, kendini o btnle teslim etmek iindir aslnda Hac.

Hasan ve hanm ise babalarndan kalan topraklar zerinde tarm yaparken her tr gayr meru yollar kullanarak malna mal katmak iin abalayan, "zaman ve sras geldii iin" Hacca da gitmeye niyetlenen bir ailedir. 2000 sonras durumu dzelen evrenin, alt snftan orta ve orta-st gruba geen dindar-muhafazakarlarn maddi varlklarn aa kardklar, kamusal dindarl en ok gsteren "ibadet", "ara" Hac olmutur. Semih Kaplanolu'nun Ballk Hasan' bununla beraber Anadolu insannn tm hayat gailelerini bir bir atlattktan, "olan kz everip ilerini hal yoluna koyduktan" sonra Hacca gitmelerini de bariz ekilde vermitir. Bu,imkanlarn sunduu mecburiyetlerle kltrel Mslmanln zorunlu ve yarglanmas en gereksiz kesiimlerindendir.

Abu geri dnmemek, Hac'da lmek iin yola kmaya niyetlenir, Hasan muhtemelen arnarak, resetlenerek, gelip kald yerden devam etmek iin!

Abu ve hanm kapitalist iliki biimlerinin hemen hepsinden uzak, parayla ve maddiyatla ilikisi zorunluluk ieren, brakn kul hakk yemeyi, insanlar krmaktan incitmekten ekinen, kimseye yk olmak istemeyen, tamamyla meru bir hayat yaarken Hasan ve hanm sradan bir Anadolu kyls prototipinde menfaati iin her eyi yapan, karc, ucuz kazanlar peinde, ispiyoncu, kul hakk yemekten ekinmeyen dahas bunu bir hayat tarz haline getiren, hakkna rza gstermeyen, Allah'n raz olmadn bildii halde yine de yapan bir ailedir.

Hasan'n gnlerini "saf kapitalizm" belirlerken Abu'nun mrn ve eylemlerini saf slami niyet ekillendirir.

Abu iin doa, evre, dnya birlikte nefes alnp varolunacak Allah'n eit ve denk nimetleriyken Hasan iin tarla, elma, evre birer kapitalist nesne, retim ve kazan aracdr.

Erdemli ve gayr meru hayatlar

Abu'nun gayr kapitalist bir hayat yaad yapt ile de anlamldr; Abu ounlukla seyyar ekilde gzel koku ve kitap satarak geimini temin ederken hanm Aysu inek bakp st satarak hem varolularna hem Hac birikimlerine katk salar.

Hasan geimini topraktan salar ama kapitalist iliki biimlerinin yani gayr meru olann........

© Açık Görüş