Suriye'de atlan admlar umut vaat ediyor, ancak atmalarn sona ermi olmas ekonomideki yapsal sorunlarn kendiliinden zlmesi iin yeterli deil. Azalan insani yardmlar, iddetli kuraklk ve derin altyap tahribat, durumu daha da karmaklatryor. Bu krlgan ve zorlu ortamda gerek bir toparlanma, gl ve kararl bir ekonomik seferberlik gerektiriyor. Bu nedenle Suriye iin asl sava imdi balyor: Ekonomiyi ayaa kaldrmak iin hkmetin kararll ile ieriden balayan, toplumla birlikte ilerleyen topyekn bir kalknma hamlesi ile.

Dr. Makbule Yaln/ TBMM AB Uyum Komisyonu, Aratrmac

Haziran ay, Suriye finans piyasalarnda hzl ve kritik bir balang yapt. am Menkul Kymetler Borsas alt ay aradan sonra yeniden ald, bankaclk sektr SWIFT sistemine entegre olmak iin yeniden yaplandrlyor, Suriyeli ekonomi ajanlarnn IMF gibi uluslararas kurulularla teknik temaslar hz kazand. Tm bu gelimeler, Suriye'de ekonomi ynetiminin yeni bir sayfa amaya istekli olduuna iaret ediyor. Ancak bu tabloyu tamamlayacak temel bileenler henz eksik: Reel sektrde retim daralmas sryor, halk gnlk yaamn byk lde nakit ekonomisiyle idame ettiriyor, finansal sisteme duyulan gven ise snrl...

Kurumsal admlar umut verici bir ereve sunsa da, ekonomik toparlanmay besleyecek olan likidite, yatrm itah ile toplumsal (ve uluslararas) gven eksiklii Suriye'nin ekonomik bamszln ve rekabetiliini kazanabilmesi asndan dikkat ekiyor. Bu nedenle bugn Suriye ekonomisine dair belki de en hayati soru u ekilde sorulmal:

Yeniden kurulan finansal sistem, reel ekonomiyle ne lde temas ediyor?

Simge mi, strateji mi?

2024'n son eyreinde kapanan am Borsas, 2025 Haziran' itibaryla yeniden faaliyete geti. ABD ve AB yaptrmlarnn (byk lde) kaldrlmas ile cam tavan krld ve IMF ile balatlan teknik temaslar, Suriye'nin finansal altyapsnda yeni bir dnemin kapsn aralad. Bu gelimeler, hem yurtii piyasaya hem de blgesel yatrmclara toparlanma sinyalleri gnderdi.

am Borsas'nn yeniden almas nemli bir adm olarak deerlendirilebilir. Borsa alm olsa da, finansal derinlik (effaflk ve gven) asndan belirgin snrlamalar devam ediyor. lem hacminin byk ksm birka byk lekli irketin hisseleri etrafnda younlarken, borsada ilem gren irket saysnda art gzleniyor fakat bu henz reel sektrn geni kesimlerine yansm deil. Yerel yatrmclar sisteme temkinli yaklarken, kurumsal yatrmclarn piyasaya katlm zaman alabilir.

Tasarruf mu, hayatta kalmak m?

savala birlikte ke geen finansal sistem, bugn Suriye'de yeniden ina edilmeye allyor. Teknik olarak faaliyet gsteren yaklak 15 zel bankaya ramen, bu yaplarn ekonomik hayattaki arl son derece snrl. nk mesele sadece bankalarn faaliyet gstermesi deil; halkn bu sisteme ne lde dhil olabildiidir.

Suriye'de toplumun yzde 90' yoksulluk, yzde 66's ise ar yoksulluk snrnn altnda yayor. Savan neden olduu gelir kayb, isizlik ve enflasyonla birlikte, geni kitlelerin tasarruf yapma imkn neredeyse ortadan kalkm durumda. Gndelik ihtiyalara eriim bile ou zaman d yardmlara ya da topluluk dayanmasna bal. Byle bir ortamda tasarruf, uzun vadeli planlama deil; ksa vadeli bir hayatta kalma refleksine dnmektedir.

te yandan halkn bankaclk sistemine olan........

© Açık Görüş