Bu soruya ran, Rusya ve Venezella gibi lkelerin maruz kald yaptrmlarla cevap vermek mmkn. ran nkleer faaliyetleri nedeniyle ABD yaptrmlarna maruz kald ve SWIFT sisteminin dna itildi. lke doalgaz ve petrol ihra etmesine ramen parasn lkeye transfer edemiyor ve dier lkelerde tutmak zorunda kalyor. Bu nedenle doalgaz ve petrol zengini ran'da yakt sknts ve hatta su iletiminde problemler yaanyor.

Dr. Deniz stikbal/ Medipol niversitesi

Dnya ekonomisi ticaret, retim ve teknoloji merkezli olacak ekilde geliim gsteriyor. Ticaret, mal ve hizmet alm-satm asndan ne karken retim daha ok sanayi eklinde geliiyor. Teknoloji, lkelerin rekabet halinde olduu bir alan olarak drdnc sanayi devrimine doru evriliyor. Yaanlan mevcut gelimeler kresel ticaretin deme arac ABD dolarnn kullanmyla yakndan ilgili. Dnya ticaretini gerekletiren 193 lke deme sisteminde SWIFT ve para biriminde ABD dolarn yksek oranda kullanyor. 45 trilyon dolarlk hacme erimi global ticaretin byk ounluu ABD dolar zerinden yaplyor. Kresel deme sistemi olan SWIFT ile gerekletirilen transferler farkl deme sistemlerini darda brakyor. Avrupa Birliinin (AB) uygulamaya ald deme sistemleri olmakla birlikte ABD kontrolndeki SWIFT'e henz rakip kabilmi deil. Tartmalarn aksine BRICS nclnde balatlan ve gnmze kadar ok kstl kalan deme sistemi yaratma giriimleri global veya yerli ticareti etkileyemedi. Benzer bir durum dnya merkez bankalarnda tutulan rezervler iin de geerli. IMF'nin verilerine gre dnya merkez bankalarnn dviz rezervlerinin toplam 12,5 trilyon dolar. Bu miktarn yzde 60'a yakn dolar olarak tutulurken yzde 25'lik ksm AB'nin para birimi olan avro olarak merkez bankalarnda yer alyor. Sterlin, Yen ve Yuan gibi para birimleri de merkez bankalar tarafndan tutuluyor. Ancak dolar ve avronun eriebildii bir orana erimi bir para birimi henz bulunmuyor.

Yuan'n arl yok

Kresel ekonomide ABD ve AB'nin toplam paylar yzde 40'n biraz zerinde bulunuyor. Geriye kalan yzde 60'lk kesimin para birimleri byk oranl ekilde global demelerde kullanlmyor. Kresel ticaretin en byk ihracats ve reticisi olan in para birimi Yuan iin de benzer bir durum geerli. 6 trilyon dolar aan ticaret hacmi ve in Merkez Bankasndaki 3,3 trilyon dolarlk rezerve ramen Yuan'n global ticarette veya deme sistemlerinde herhangi kayda deer bir arl bulunmuyor. BRICS nclnde balatlan giriimlerde de benzer bir durum geerli. Dnyann en byk ikinci ekonomisi olarak in ticaretini ve para transferlerini dolar zerinden gerekletiriyor. Benzer bir durum enerji ihra eden lkeler iin........

© Açık Görüş