am'da, Emev Camii'nde srlanm, Hazreti Zekeriyya Aleyhisselam'n olu Hazreti Yahya Aleyhisselam'n mbarek bann trbesine gerekli bakm, yapana bahttr. rfan tarihimizin gzide ismi Muhyiddin-i Arab'nin Yavuz Sultan Selim Han tarafndan bulunup yaptrlan camii ve trbesi, Kuds fatihi Selahaddin Eyyb'nin trbesi, Hazreti Pr Mevln Hlid-i Badd trbesi Halep Mevlevhanesi'ne ynelik bir tamir ve bakm, grev olmann tesinde byk manev prestijdir.

Burhanettin Kapusuzolu/ Yazar

ok sayda medeniyete ev sahiplii yaparak dnya tarihinin ilk nemli merkezi olan Ortadou, yaznn icadndan kaytl tarih alarnn balamasna kadar pek ok tarih gelimeye ahitlik etmitir. Bu mehabetli zellikleri hasebiyle dnya zerinde baka yerlerde olmayan muazzam bir kltrel mirasa sahiptir. Dnyada ilk yaznn bulunduu Ur, Uruk, Laga gibi ilk ehir devletleri buralarda kurulmu, ilk kanunlar bu ehir devletlerinde yazlmtr.

Dikkate deer ekonominin ve ilk ticaret kolonilerinin ortaya kt Mezopotamya'y merkezine alan Ortadou; Batllarn Levant veya Verimli Hilal, Mslmanlarn Bild- am dedikleri Suriye blgesini ve ayn dnemde bereketli Nil Vadisi'nde kadim medeniyetlerden birini oluturan Msr ehirlerini sinesinde barndrmaktadr.

Suriye'nin kadim tarihi, esasen dnyann mterek hfzas demektir. Yirmi bin civarnda Smer alfabesiyle yazlm tabletin bulunduu Elba, Roma'nn muhteem merkezleri Busra ve Palmira, M. 6000'den beri yerleim yeri olan antik Halep ve M. 9000'de insan varl tespit edilen antik am/Dmak fevkalde deerli arkeolojik buluntulara sahiptir.

Ortadou ve Suriye, milattan nceki alarn devletlerinin ve sonrasnda ortaya kan imparatorluklarn kalpghnda bulunmann verdii hareketlilikle zamann yormayp yourduu bir sahadr. nsanln zerine pr-baht olarak doan Hill'in, bu bereketli yurtlar tevhid/hakikat yolculuunun bandan itibaren bulundurmas ile birlikte, Ortadou, zamann en gerisinden en ileri noktasna kadar geerli olacak ekilde kuvvetli bir varlk alan olarak tescillenmitir.

Her byk imkn, beraberinde klfeti de getirir. Hayr da er de blgesel ve kresel olarak siyas ve kltrel alanda basknlkla karmza kmaktadr. Buradan hareketle konumuz, eski dnyann tarihi ve tlihi asndan, nce blgeye sonra da dnyaya etki eden kltrel mirasn haline ve melline dair olduu iin son tahlilde tam bek meselesine ksa da olsa bir nazardan ibarettir.

Teopolitik bir hercmercin kavanda medeniyet miras

Suriye, tam bir tarih meheridir. Vaka, insanln kadim zamanlarnn artklar ile dolu olsa da bilhassa slm medeniyetinin mcessem hle brnm varlklar ile olduka zengin ve ok eitlidir.

Yeri gelmiken, bir derkenar olarak kayt dmekte fayda var: Aynen Msr'da olduu gibi muazzam arkeolojik alanlarn bundan sonraki srete uluslararas tevik, propaganda ve turizm sayesinde bu varlklar glgede brakp arka sralara atacanda hi phe yoktur. Tabii tedbirli ve temkinli davranlmazsa!

Suriye'nin sahip olduu kltr miras, can yakan ve harap eden i atmalar, politik istikrarszlk ve d mdahaleler sonucu cidd zarar grmtr. Bu duruma teopolitik bir adan bakarsak sylenebilecek u birka hususu gz nnde bulundurabiliriz:

Farkl mezhep ve frkalardan oluan Mslman, Hristiyan ve Yahud inancna mensup Suriye nfusu; Araplar, Trkmenler, Krtler, erkezler, Yahudler'le; Hristiyan nfustan Sryanler, Ermeniler, Marunler, Nasturler ve Keldanler'den olumaktadr. Yahudiler say olarak ok azdr. Krtler arasnda az da olsa Hristiyan ve Yezid olan da vardr.

Ar i frkalardan Fatm bakyyesi Drzler ve smailler'in yaad lkede, ann en utaki unsurlarndan olan ve Hazreti Ali'nin uluhiyetine inanan Nusayrler, Fransz igali sonrasnda ynetime getirilmilerdir. Enteresandr; Franszlarn Nusayr ilgisi hayli dikkat ekicidir. Franszlarn igal gnlerinde piirip sofraya koyduklar Nusayrlere Alev denmesi ise projedir. iler arasnda saylan Nusayrlerin itikatlarna kar, Cafer dini otoritelerinin ok ar fetvalar vardr.

lkede am, Halep, Hama, Humus, Lazkiye (Bayr-Bucak), Tartus, Rakka, dlib, Dera, Golan/Kuneytra ve dank halde de baka blgelerde kk topluluklardan oluan youn bir Trkmen varl sz konusudur. Dera blgesindeki Trkmenlerin yerleim yerleri rdn'e dahi sarkmaktadr ki bugn rdn'de hatr saylr bir Trkmen nfus var. Suriye Trkmenlerinin nfuslar 3.5 milyondan fazladr. Halep Trkmenleri ve Trkiye-Orta Anadolu mnasebeti halen yaayan bir hatradr. Mesele Yozgat'ta pek ok kyler ve ehirlerdeki aileler kk olarak Halep Trkmeni........

© Açık Görüş