Bu yılın Nobel Barış Ödülü’ne kimi çevrelerce aday gösterilen Trump avucunu yalarken, ödül Venezüella’dan Maria Corina Machado’ya gitti. 2025 Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Maria Corina Machado için Norveç Nobel Komitesi’nin gerekçesi şöyledir:

“Venezüella halkının demokratik haklar için olduğu kadar, diktatörlükten demokrasiye geçiş için adil ve huzurlu bir ortam oluşum amacıyla yürüttüğü yılmaz çalışmasından dolayı!”

Bu yılki Nobel Barış Ödülü’nün Venezüella’lı yılmaz özgürlük mücadelecisi Maria Corina Machado’ya verilmesi içimi rahatlatırken, durum ABD-Avrupa çekişmesine bir nazire midir, yoksa dünya genelinde giderek yükselen diktatölük yönetimlerine anlaşılır bir dille ikaz mıdır, bilemiyorum! Ödülün, örgütsel kadroya hakim olarak dünya liderliğini ABD’den söke söke almayı hedeflemiş olan İsrail’e bir yanıt niteliği taşıma görüntüsü oldukça makul bir gerekçe izlenimi vermektedir. Ancak tüm bu olumluluğa rağmen resmi bozan bir neden, Maria Corina Machado’nun ülkesindeki diktatörlüğü alt etme mücadelesinde desteğini alabilir ümidiyle Trump’a yönelişi kadar, Filistin’e tam bir inferno yaşatan Netenyahu’ya uzanışıdır. Söz konusu olumsuzluklara rağmen, diktatörlükle mücadeleyi gündeme taşımış olan Machado’ya olduğu kadar, Barış Ödülü’nü Machado’ya layık gören Norveç Bilim Komitesine de yükselen diktatörlükler ve tak adam rejimi seviciliği karaşısında teşekkür borcumuz olduğu açıktır. Pek ümitvar olmamakla beraber, yine de iyi dileklerimizi kâinata gördermekten geri durmayalım: Umalım, Norveç Nobel Komitesi’nin bu kararı giderek diktatörlüğe evrilen ülkelerin diktatörlerine bir şeyler anlatabilir!

Hatırladığımız üzere, geçen yılki Barış Ödülü’nü, ünlü kurumlar görüşü ile gurur vesilemiz Prof Daron Acemoğlu almış idi. Prof. Acemoğlu’na göre, bir ülkede ekonomik kalkınma ile kurumlar arasında doğrudan bir ilişki vardır. Araştırmasını ülkeler arasında mukayeseler yaparak zenginleştiren Daron Acemoğlu, kurumları oturmuş olup, işleyişi düzenli ve etkili olan ülklerde ekonomik kalkınmanın daha güçlü olduğu, buna karşın kurumsallaşmada geri düşmüş ekonomilerin ise orta-gelir tuzağında ya da daha da gerilerde patinaj yapmaktan kendilerini kurtaramamış olduklarını anlatır. Bu yılki Nobel Barış Ödülü’nün Machado’ya verilmesi bu kez dikkatlerin demokrasi ve özgürlük konularına çevrilmesine yol açmıştır. Çünkü ne şekilde tanımlanırsa tanımlansın, ister tek adam yönetimi, ister despot lider yönetimi şeklinde olsun, diktatörlükler bir yönü ile insan haklarına aykırıdır, başka bir yönü ile de toplumsal gelişme ve ilerleme potansiyeli önünde aşılamaz bir engel oluştururlar.

600 yıllık saltanatı ile övünülen Osmanlı İmparatorluğu tarihine fazla........

© Açık Gazete