menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Aktivist edebiyatçı İzmir'in unutulan kadın şövalyesi: Hasena Nalan

9 6
29.05.2025

Bir zamanlar hayattaki en büyük sevincinin İzmir’in işgalden kurtulması olduğunu ifade eden Hasene Nalan, aynı zamanda bir siyasetçiydi; 1930 seçimlerinde erkeklerden fazla oy alarak birinci sıradan İzmir Belediyesi Meclis üyesi olmuştu. “İzmir’de İz Bırakmış Öncü Kadın Yazarlar” adlı değerli kitapta (Editörü Prof. Dr. Şerife Çağın, Ege Üniversitesi Yayınları) “Sağlık Cemiyetinin Gönüllü Emekçisi, Aydın Bir Kadın Yazar: Hasene Nalan” başlıklı yazısıyla İzmir’in hafızasına yeniden Hasena Nalan’ı yerleştiren Değerli Yasemin Mumcu (Dr.) kentimizin bu güçlü kadın portresini, üç ayrı başlık altında incelemişti.

Dr. Mumcu’nun kitapta yer alan değerli yazısındaki başlıklarından biri kadının siyasetteki yeriydi, bu noktada Hasena Nalan’ın siyasetçi kimliğini inceledi. Nalan, aynı zamanda çok sayıda yardım kuruluşunun üyesiydi. Yardım platformlarında adeta bir kadın şövalye gibi fedakarca çalışan Nalan, aynı zamanda İzmir’in ilk feminist örgütlenmesi sayılabilecek “Yardımcı Hemşireler Cemiyeti” üyeleri arasındaydı. Nalan, bu cemiyet çatısı altında İzmir’in öncü kadınlarıyla birlikte “Hemşirelerin Kitabı” adıyla bir eser de yayımlamıştı.

Elbette bu olumlu, saygın, cesur çalışmalarının yanında, Hasena Nalan iyi bir gazete yazarı, iyi bir edebiyatçıydı. Yasemin Mumcu “Edebiyat Alanında Hasene Nalan” alt başlığında yazarın bu yönünü de inceledi. Hasena Nalan, ürünlerini özellikle Ahenk gazetesi ile Muallim dergisinde yayımlamıştı. Hasena Nalan’ın neşredilen kısa hikâye, şiir, mensur şiir, masal ve gezi yazısı türünde eserleri vardı. Kısa hikâyeleri dikkat çekiciydi, mensur şiirleri dil bakımından etkileyiciydi. Ama bunlar gazete ve dergi sayfalarında kaldı. Dilerim Hasena Nalan’ın bu ürünleri edebiyat tarihçilerinin düzenlemesiyle bir kitapta toplanır.

İZMİR’İN KURTULUŞUNA TANIKLIK EDEN KADIN

Hasene Nalan, İzmir’in işgalden kurtuluşunu “hayatının en büyük sevinci” olarak tanımlarken ve bu kurtuluşun aktif bir katılımcısı olmuştur. 1930 yılında yapılan belediye seçimlerinde, erkeklerden fazla oy alarak İzmir Belediye Meclisi’ne giren ilk üç kadından biri olmayı başarmıştır. Bu başarı, onun toplumda ne denli saygı duyulan bir figür olduğunu göstermektedir. 1930 Eylül seçimlerinde hem Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) hem de Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) tarafından aday gösterilmesi, Hasene Nalan’ın siyasi arenadaki etkisini ortaya koymaktadır. CHF’yi tercih ederek meclise giren Hasena Nalan Hanım, Benal Nevzat ve Piraye Sükuti ile birlikte İzmir Belediye Meclisi’nin ilk kadın üyeleri arasında yer almıştır. Değerli Tarihçi Doçent Dr. Erkan Serçe o yıllardaki ortamı Birgün Gazetesi’nde geçtiğimiz yıllarda kaleme aldığı bir makalede şöyle aktarır:

“İki partinin, CHF ve Serbest Fırka’nın yarıştığı belediye seçimleri Eylül 1930’da başladı. İzmir’de 36 üyenin seçileceği belediye meclisine CHF Benal Nevzat, Piraye Sükuti ve Hasene Nalan hanımları, SF ise Cevriye İsmail, Hasene Nalan ve Rebia Arif hanımları aday olarak gösterdi. Hasene Nalan iki fırkadan da aday gösterilmesinden gurur duysa da sonunda CHF’nı tercih etti. CHF seçimlerde kadınlara özel seçim beyannamesi yayınlamaktan geri kalmamıştı. Özetle şöyle diyordu: ‘İzmir hanımları! Reylerinizi CHF’na veriniz. Size bu medeni........

© 9 Eylül Gazetesi