Ayrıntılandırma Olasılığı Modeli (Elaboration Likelihood Model- ELM), 1980’lerde Richard E. Petty ve John T. Cacioppo tarafından geliştirilmiştir. İkna ve tutum değişimi alanında önemli bir kuramdır.

Türkçede bu model için farklı çeviri terimleri kullanılmıştır.“Ayrıntılı İnceleme Olasılığı Modeli” “elaboration” kavramını ayrıntılı inceleme olarak karşılayan bu çeviri olmakla birlikte özellikle iletişim ve psikoloji literatüründe yaygındır. “Ayrıntılandırma Olasılığı Modeli” Elaboration kavramını ayrıntılandırma şeklinde tercüme eden bir diğer yaygın varyasyondur. Özellikle akademik makale ve tezlerde bu çeviriye rastlanmaktadır.“Detaylandırma Olasılığı Modeli” ayrıntılandırma kelimesine eş anlamlı olarak detaylandırma sözcüğünü kullanan bir çeviridir. Bazı kaynaklar ELM’yi “Detaylandırma Olasılık Modeli” şeklinde ifade etmektedir. Özellikle pazarlama ve reklam araştırmalarında bu kullanım görülür. “Özümseme-Olabilirliği Modeli” tanımlaması ise daha nadir kullanılan bir çeviri olup, elaboration kavramını özümseme (bilgiyi içselleştirme) olarak yorumlar. Ben bu yazıda “Ayrıntılandırma Olasılığı Modeli” çevirisini kullanacağım.

Türkçede nasıl kullanıldığından, medelin ne söylediğine dönersek, bildiğimiz gibi ikna, günlük hayatımızla doğrudan ilişkilidir. İnsanlar, okudukları, dinledikleri veya izledikleri mesajlardan bir şeyler öğrendiklerinde ikna edilirler. Bir mesajı fikirler olarak hatırlarız ve bu şekilde ikna ediliriz. Eğer bir şeyi öğrenmemişsek, onu hatırlamamız mümkün değildir ve dolayısıyla o mesaj tarafından ikna olmayız. Ancak, öğrenmek her zaman ikna olmayı beraberinde getirmez. Örneğin, bazı sosyal medya reklamları veya sponsorlu içerikler, hoşlanmadığımız ya da ilgimizi çekmeyen konuları içerebilir. Bu tür içerikleri görmek istemediğimizde, mesajı öğrenmek veya hatırlamak da istemeyiz ve sonuç olarak o reklam tarafından ikna edilmemiş oluruz.

Ayrıntılandırma Olasılığı Modeli, bir ikna mesajının okuyucu veya izleyicinin tutumunu nasıl değiştirdiğini açıklar. Özellikle medya, reklamcılık, halkla ilişkiler ve pazarlama alanlarında önemli bir modeldir çünkü tüketicilerin tutumlarını anlamak ve pazarlama stratejileri oluşturmak için kullanılır. İkna, birini........

© 12punto