Yeni yıl bütçeleri kesinleştiğinde, maliye konusunda uzman arkadaşlar, “Kalem kalem, bu yıl ne kadar vergi ödeyeceğiz” diye haber ve yorumlar yaparlar. .

Genelde herkes, Türkiye’de ciddi oranda kayıt dışı ve yaygın bir vergi kaçağı olduğunu düşünür. Ancak bunun ne büyüklükte olduğu konusunda pek tartışma yapılmaz. Ben 2024 yılı için, tahmini ne kadar vergi kayıp ve kaçağı olduğunu hesaplamış ve 23 Haziran’da “1 ödüyorlar 10 kaçırıyorlar!” başlığı ile 12 Punto’da yazmıştım.

Bu senenin vergi kayıp ve kaçağının da yaklaşık 13 trilyon 400 milyar lira dolayında olacağını tahmin ediyorum.

10 Ocak Cuma günü Sözcü Gazetesinden değerli vergi uzmanı Nedim Türkmen, “Yazılarımda Türkiye’de kayıtlı ekonomiden daha fazla kayıt dışı olduğunu iddia ediyorum ve etmeye de devam edeceğim” diye yazdı.

Kayıt dışılığın, kayıtlı ekonomiden daha büyük olduğu konusunda Nedim Türkmen’le aynı fikirdeyim. Ben maliye alanında uzmanlaşmadım. Konuyu, makro iktisat çerçevesinde değerlendiriyorum. Kayıt içi- kayıt dışına bakmadan Türkiye’nin ekonomik büyüklüğüne göre, vergi potansiyeli üzerine bir iddia ortaya atıyorum ve beyana dayalı vergi ödeyenlerin ödemeleri gereken verginin yüzde 12’sini ödediklerini yüzde 88’ini ödemediklerini söylüyorum.

Bu tahmin ve iddia için iki ayrı veriyi esas alıyorum, ikisinde de çok küçük bir sapmayla aynı büyüklüğe ulaşıyorum: “Türkiye’nin 2025 yılı için vergi toplama kapasitesi (potansiyeli) 24 trilyon dolayında. Oysa 2025 yılında devletin bütçede toplamayı hedeflediği vergilerin tutarı 11 trilyon 139 milyar lira…”

Tahminde kullandığım birinci gösterge: Dolaylı vergi ve doğrudan vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payları…

Bir diğer gösterge ise toplam vergi gelirlerinin milli gelire (GSYH) oranı…

2025 yılı için toplanacak toplam vergi gelirleri 11.139 trilyon lira…

Kurumlar Vergisi 1 trilyon 637 milyar lira, payı yüzde 15…

Gelir vergisi 2 trilyon 130 milyar lira, payı yüzde 19…

Gelir ve Kurumlar vergisi toplamı, kısacası doğrudan vergilerin toplamı 3 trilyon767 milyar lira, toplam vergiler içindeki payı yüzde 34…

KDV, ÖTV; motorlu taşıtlar, gümrük gibi birçok dolaylı vergilerin toplamı 7 trilyon 372 milyar lira, toplamda payı yüzde 66…

Türkiye’deki dengesizlik ve adaletsizlik burada yatıyor. Toplam doğrudan vergilerin payı yüzde 34, dolaylı vergilerin payı yüzde 66. Oysa gelişmiş........

© 12punto