Türkiye’de ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamalarını belirlemek amacıyla hazırlanan İlçe Sosya Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE-2022) raporu, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanmıştır. Raporda, 973 ilçe sosyo-ekonomik göstergelere dayanarak altı farklı gelişmişlik kademesine ayrılmıştır.

SEGE-2022 raporunda ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişliği sekiz ana boyutta değerlendirilmiştir: Demografi, İstihdam ve Sosyal Güvenlik, Eğitim, Sağlık, Finans, Rekabetçilik, Yenilikçilik, Yaşam Kalitesi.

Bu boyutlarda toplam 56 değişken kullanılmış ve ilçeler gelişmişlik skorlarına göre sıralanmıştır. Örneğin, Sağlık boyutuyla ilgili toplam 6 değişken kullanılmıştır: Bebek Ölüm Hızı, Kişi Başına Hekim Sayısı, Kişi Başına Diş Hekimi Sayısı, Kişi Başına Toplam Sağlık Personeli Sayısı, Kişi Başına Hastane Yatağı Sayısı, Kişi Başına Eczane Sayısı.

Birinci temel bileşen değerleri kullanılarak ilçelerin SEGE-2022 endeks değerleri elde edilmiştir. Elde edilen endeks değerlerindeki doğal kırınımlar esas alınarak Türkiye’de ilçeler altı gelişmişlik kademesinde sınıflandırılmıştır. 56 adet değişken ile yapılan ölçüm neticesinde En gelişmiş ilçe, 6,959 SEGE skoru ile İstanbul-Şişli olurken, en düşük SEGE skoru -1,447 ile Şanlıurfa-Harran olmuştur.

En gelişmiş ilçeleri kapsayan birinci gelişmişlik kademesinde genel olarak Marmara, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesi’nden iller yer almaktadır. Birinci kademe gelişmiş ilçeler, İlçe SEGE-2022 çalışmasında ilk 67 sırada yer alan ilçelerdir.

Tablo1: İlk 10 İlçenin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi ve Sıralaması

Bu ilçelerin büyük çoğunluğu Türkiye’nin en gelişmiş illerinde yer almaktadır. Tablo 1’de görüleceği üzere; ilk 10 sırada yer alan ilçeler genellikle büyükşehirlerin merkez ilçeleri olup, Yüksek Ekonomik Güç (Ticaret, finans ve sanayi merkezleri olmaları), Nitelikli İşgücü (Üniversite mezunu oranlarının yüksek olması), Gelişmiş Altyapı (Ulaşım, sağlık, eğitim ve kültürel imkânların üst düzeyde olması), İnovasyon ve Teknoloji (Ar-Ge yatırımları ve teknoloji odaklı girişimler) gibi güçlü ekonomik altyapıya, yüksek eğitim seviyesine ve gelişmiş sağlık hizmetlerine sahiptir.

Marmara Bölgesi ve Ege Bölgesi’nden herhangi bir ilçenin bulunmadığı altıncı gelişmişlik kademesinde çoğunlukla Doğu Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden ilçeler yer almaktadır. Altıncı kademe gelişmiş ilçeler, İlçe SEGE-2022 çalışmasında toplam 121 ilçeden oluşmaktadır.

Tablo 2: Son 10 İlçenin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi ve Sıralaması

Tablo 2’de görüleceği üzere; son sıralarda yer alan ilçeler genellikle doğudaki kırsal ve küçük ilçeler olup, Düşük Sanayi ve Ticaret Hacmi (Ekonomik faaliyetlerin sınırlı olması), Eğitim ve Sağlık Hizmetlerine Erişim Zorlukları (Nitelikli sağlık hizmeti ve eğitim olanaklarının yetersizliği), Göç ve Nüfus Azalması (Genç nüfusun büyükşehirlere göç etmesi), İstihdam Eksikliği (Tarım ve hayvancılığa dayalı ekonomi, sanayi yatırımlarının yetersizliği) gibi sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından geride kalmışlardır.

Adana İlçeleri

Adana, genel olarak orta ve üst gelişmişlik seviyesinde ilçelere sahip olsa da, kent içinde........

© 12punto